Người ta thường nói rằng tranh sơn mài luôn có những điểm “ngược đời”: muốn lớp sơn vừa vẽ khô thì tranh phải ủ trong tủ ủ kín gió và có độ ẩm cao, muốn nhìn thấy tranh lại phải mài mòn đi mới thấy được hình. Có lẽ cũng bởi nét đặc biệt rất riêng này nên ngày nay việc sử dụng tranh sơn mài cao cấp để trang trí và tạo điểm nhấn ấn tượng cho nhà cửa hay văn phòng làm việc đang rất được ưa chuộng.
I. Tranh sơn mài cao cấp – Điểm nhấn ấn tượng của không gian hiện đại
Cách đây hàng trăm năm Trước Công Nguyên, các nhà khảo cổ đã tìm được những vết tích về sơn mài thông qua dấu vết dùng nhựa cây để phủ lên các vật dụng hoặc đồ thờ cúng như hương án dài, bát đĩa hay các vật trang trí như hoành phi, câu đối, bình phong… nhằm tăng độ bền cho vật. Cho đến những năm đầu thập niên 1930, những họa sĩ Việt Nam đầu tiên học tại trường Mỹ thuật Đông Dương (nay là trường Đại học Mỹ thuật Việt Nam) đã tìm tòi và phát hiện ra các chất liệu màu khác như vỏ trứng, vỏ trai, vỏ ốc, tre… và sử dụng kỹ thuật mài độc đáo này để tạo nên những bức tranh sơn mài hết sức tinh tế. Thuật ngữ “sơn mài” và “tranh sơn mài” cũng xuất hiện từ đó và dần trở nên phổ biến hơn.
Tranh sơn mài cao cấp đã vượt ra khỏi phạm vi sử dụng hạn hẹp trước đây như chỉ dùng trong đình, chùa hay những không gian mang tính tâm linh, truyền thống… Hiện nay, tranh sơn mài đã trở nên khá phổ biến và xuất hiện ở khắp các nơi như: triển lãm, bệnh viện, khách sạn, tại các văn phòng làm việc hay thậm chí là kết hợp cùng nội thất trang trí trong gia đình. Có thể thấy, tranh sơn mài luôn đặc biệt được ưa chuộng trong không gian hiện đại bởi màu sắc đẹp và lạ, sự kết hợp hài hòa và độc đáo trong mỗi bức tranh đã tạo nên sự kết hợp vô cùng tinh tế giữa nét đẹp truyền thống và văn hóa hiện đại, giúp tô điểm cho gia đình người Việt.
Vậy bí mật của những gam màu trong tranh sơn mài là gì? Vì sao tranh sơn mài lại có được sự độc đáo và khác lạ về tính thẩm mỹ như vậy? Cùng tìm hiểu nhé!
II. Màu sắc trong tranh sơn mài cao cấp
1. Màu trắng
Đây là một trong những gam màu rất đặc biệt góp phần tạo nên điểm cuốn hút riêng biệt cho một bức tranh sơn mài cao cấp. Sau khi xử lý công đoạn bó hom vóc đầu tiên và có được tấm vóc, người nghệ nhân sẽ tiến hành gắn và dán các chất liệu tạo màu cho tác phẩm trước tiên như: vỏ trứng, mảnh xà cừ hay vàng, bạc… Dù chỉ là một bước nhỏ trong công đoạn trang trí nhưng lại không hề dễ dàng gì, đặc biệt là phương pháp cẩn trứng bởi phương pháp này đòi hỏi người thợ không chỉ phải có tay nghề rất cao, mà còn phải cực kỳ tỉ mỉ, cẩn thận và kiên trì bền bỉ khi cẩn trứng.
Những phổ màu huyền diệu được tạo ra dựa vào sắc độ của từng loại vỏ trứng và ý đồ sáng tác của nghệ nhân. Như gam màu lạnh được tạo nên bởi sắc trắng xanh của vỏ trứng vịt, gam màu nóng được tạo nên từ sắc trắng vàng của trứng gà. Điều này đòi hỏi nghệ nhân phải có “độ nhạy” nhất định về màu sắc mới có thể khắc họa lên vẻ đẹp hài hòa của những gam màu tương đồng mà khác biệt đan xen với nhau.
2. Màu bạc
Nếu như sắc trắng là nét màu độc đáo giữa sự kết hợp giữa các gam màu nóng lạnh đan xen thì ánh bạc lấp lánh chính là điểm cuốn hút rất đặc biệt đối với tranh sơn mài cao cấp. Người nghệ nhân sử dụng nguyên liệu bạc để tô điểm cho bức tranh thêm phần sắc nét và tinh xảo. Trong tranh sơn mài cao cấp, lá bạc là nguyên liệu được sử dụng nhiều nhất. Tuy nhiên để sử dụng được một cách hiệu quả thì lá bạc phải đảm bảo những yêu cầu sau:
- Lá bạc là chất bạc thật, được tán mỏng và thếp lên sản phẩm, có ánh kim sáng bóng.
- Lá bạc (100%, 92,5% bạc) là bạc ta tán mỏng. Điều này đảm bảo khi thể hiện trên tranh sẽ tạo được hiệu ứng sáng bóng, có ánh kim lấp lánh, không phô trương nhưng lại vô cùng hút mắt người nhìn.
3. Màu vàng
Xem thêm bài viết:
- Những món đồ sơn mài tại Hà Nội làm sang cho nhà Tết
- Bí ẩn đằng sau gu chọn tranh treo tường hình cô gái của người hiện đại
- Tranh sơn mài trừu tượng là gì?
Mỗi khi nói đến một bức tranh sơn mài cao cấp, người ta không thể không nhắc đến vẻ đẹp diễm lệ của ánh vàng kim được chế tác tỉ mỉ thông qua đôi bàn tay nghệ thuật của người nghệ nhân sơn mài.
Nguyên liệu được sử dụng để tô điểm cho tranh sơn mài là các loại vàng 10k, 14k, 24k. Một trong những ưu điểm lớn của loại vàng 10k, 14k và 24k này chính là có chất lượng cao, chế tác đẹp mắt mà giá thành lại vừa phải. Đặc biệt, vàng 24k (hay còn gọi là vàng 4 số 9, vàng ròng) là loại vàng có tính mềm dẻo cao hơn vì lượng vàng nguyên chất chiếm phần nhiều. Độ tinh khiết của vàng tỷ lệ thuận với độ tuổi, ví dụ như vàng 10k có độ tinh khiết là 41,7% thì tuổi vàng là 4,17 còn vàng 24k có độ tinh khiết là 99,99% thì tuổi vàng là 10. Vì vậy mà tuổi vàng càng cao thì giá trị bức tranh càng lớn.
4. Cùng một màu, nhưng được thể hiện duyên dáng ở nhiều cấp độ
Cuộc sống này chính là một chuỗi những dải màu sáng tối và nóng lạnh đan xen, rực rỡ nhưng cũng không kém phần thi vị. Mà tâm hồn của một người nghệ sĩ có lẽ cũng là như vậy, luôn có thể thấu cảm từ những góc cạnh dù là rất nhỏ của cuộc sống, giữa vô vàn trùng điệp lại bất chợt có được những ý vị thi mĩ cùng với nguồn cảm hứng bất tận như vậy.
Bởi thế nên, dưới bàn tay tài hoa của người nghệ sĩ, những màu đơn thuần riêng lẻ tự lúc nào cũng đã cuốn quýt xen kẽ và hòa quyện lại với nhau, luân phiên tương hỗ tạo nên sự kỳ diệu và mị lực khó cưỡng cho bức tranh. Chính sự hòa hợp này đã tạo thành những kiệt tác nghệ thuật nhiều cảm xúc.
Để có được một bức tranh sơn mài cao cấp, nghệ nhân sẽ phải tạo sắc độ bằng kỹ thuật mài. Thông qua kỹ thuật này, màu sắc được thể hiện một cách duyên dáng và mềm mại tựa như được vẽ bằng các phương pháp thông thường khác. Một bức tranh sơn mài hoàn mỹ được tạo ra là tất cả nỗ lực, kiên trì, là tình yêu và đam mê, là nhiệt huyết cũng là tấm lòng của người nghệ sĩ. Chính tay nghề và tình yêu sơn mài của nghệ nhân đã thổi hồn cho các nguyên liệu vốn dĩ giản dị như vỏ trứng hay vỏ ốc…, trở thành điểm nhấn vô cùng độc lạ cho các tác phẩm tranh sơn mài cao cấp.
Quý khách có thể mua tranh sơn mài Hà Nội tại địa chỉ sau:
- Đông Phương Art, Tòa nhà A2, 118 Nguyễn Khánh Toàn, Quan Hoa, Cầu Giấy, Hà Nội
- Hotline: 097 915 33 66
